İHD’nin İç Anadolu’daki hapishanelere dair hazırladığı raporda tutsaklara yönelik 3 ayda en az bin 46 ihlal kayda geçirildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi, İç Anadolu’daki hapishanelere ilişkin 2023 Ekim-Kasım-Aralık aylarını kapsayan hak ihlalleri raporunu açıkladı. Dernek binasında düzenlenen basın toplantısında İHD Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Nuray Çevirmen, İHD Ankara Şubesi Eş Başkanı Ömer Faruk Yazmacı ve İHD Hapishaneler Komisyonu Üyesi Ümit Can Akbulut yer aldı. Raporu Nuray Çevirmen paylaştı.
189 BAŞVURU
Rapora göre, söz konusu aylar içerisinde İç Anadolu’daki 31 kapalı hapishaneden 166 kişi, bölge dışı 13 hapishaneden 24 kişi olmak üzere toplam 189 kişi İHD’ye başvuru yaptı. Yapılan başvurularla İç Anadolu hapishanelerinde 3 ayda en az bin 46 ihlal yaşandığı kayıtlara geçirildi. Tespitlere göre bu 3 ay içerisinde farklı hapishanelerde kalan en az 6 tutuklu yaşamını yitirdi. Bu tutsaklardan 2’si şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
Karşılaşılan hak ihlallerine karşı bölgedeki hapishanelerde kalan en az 4 tutsağın süresiz-dönüşümsüz açlık grevi eylemine başladığı, bazılarının hâlâ devam ettiği kaydedildi.
TECRİDE KARŞI AÇLIK GREVLERİ
Yine İmralı Hapishanesinde tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan, Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysi Aktaş’a dönük ağır tecrit koşullarına karşı siyasi tutsaklarca 27 Kasım’da “Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa çözüm” talebiyle süreli-dönüşümlü açlık grevleri başlatıldığı üzerinde duruldu. Devam eden açlık grevini İç Anadolu hapishanelerinde takip etmek üzere sağlık, hukuk, insan hakları ve meslek örgütleriyle Açlık Grevi İzleme Koordinasyonu oluşturulduğu belirtildi.
286 SAĞLIK HAKKI İHLALİ
Derneğin 20 Nisan 2022’de açıkladığı verilerine göre hapishanelerde en az 651’i ağır olmak üzere en az bin 517 hasta tutuklu var. Çeşitli gerekçelerle tedavileri engellenen hasta tutuklulara yine kelepçeli tedavi dayatılıyor. Paylaşılan rapora göre son 3 ayda İç Anadolu hapishanelerinde en az 286 “sağlık hakkı” ihlaliyle karşılaşıldı.
İNFAZ YAKMALAR VE DİSİPLİN CEZALARI
Tutsakların birbirleriyle selamlaşması dahi disiplin cezası verme veya infaz yakma gerekçi sayıldı. Benzer keyfi gerekçelerle tutsakların tahliyeleri engellendi. Rapora göre, disiplin soruşturmaları neticesinde tutsaklara haberleşme hakkı cezaları, hücre cezaları verilip bu soruşturma ve cezalar bahane edilerek infazları yakıldı. Disiplin soruşturmaları ve cezalar nedeniyle iyi halden denetimli serbestlik hakkı zaten tutsaklara kullandırılmazken, Gözlem Kurulu kararlarıyla tutsakların koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hakları engellendi. İç Anadolu hapishanelerinde 14 tutsağa soruşturma açıldı, 1 tutsağa disiplin cezası, 1 tutsağa 1 ay etkinlik yasağı, 4 tutsağa hücre cezası verildi, 31 tutsağın İGK kararıyla koşullu salıverilme denetimli serbestlik hakları engellendi, 1 tutsağın da infazı yakıldı. Toplamda 52 hak ihlali gerçekleşti.
YASAKLAR, SEVK VE SÜRGÜNLER
Ailelerinden uzak hapishanelerde bulunan tutsakların sevk talepleri kabul edilmezken, hapishane tarafından uygulanan en az 621 ihlal yaşandı. En çok hak ihlalinin zorunlu sevk ve sürgünlerde yaşandığına değinilen raporda, en az 27 tutsak kendi istekleri dışında sürgün edildi. 5 tutsağın eğitim hakkı engellendi, 10 tutsak hukuki destek ve avukat ziyareti talebinde bulundu.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Raporun sonuç bölümünde hapishanelerde yaşanan hak ihlallerine karşı hem AYM, AİHM kararları olmak üzere ulusal ve uluslararası sözleşmeler kapsamında tutsakların haklarının korunması belirtildi. Önerilerde 17 madde sunularak hak ihlalleri için bir an önce harekete geçme çağrısı yapıldı.
(HABER MERKEZİ)
