Munzur Çevre Derneği “Göç ve Kadın Yaşamı” panel düzenledi. İstanbul Okmeydanı’nda bulunan dernek binasında gerçekleşen panelin açılışını Munzur Çevre ve Dayanışma Derneği yönetiminden Ali Ekber Barmağıç yaptı. Barmağıç, dinleyicileri selamlayarak Çiğdem Boz’a dair kısa bir tanıtımda bulundu. Prof. Dr. Çiğdem Boz, göç ve sonrasında kadınların metropollerde yaşadığı sorunları yaptığı saha araştırmaları ve gözlemleri üzerinden sundu.
“GÖÇ MESELESİNİ KADINLARIN GÖZÜNDEN ANLATMAK İSTEDİM”
Göç meselesini kadınların gözünden, dilinden anlatmak istediğini belirten Boz, “23 yıldır Dersim’e hem kültürel hem de coğrafi olarak çok yakınım. Bir iktisatçının Alevilik ile ne işi olur sorularını çok alıyorum. Son dönemlerde de çalışma alanım Aleviliğin ekonomik politiği. Alevilerin ekonomik yaşamda neler yaptığı, şimdiye kadar nasıl bir tarihten geçtiğine ve sınıf oluşumlarına bakıyorum. Son çalışmam göç ve kadın, Dersimli kadınlar özelinde göçle ilgileniyorum. Feminist bir iktisatçı olarak bu göç meselesini kadınların gözünden bakıp onlardan dilinden anlatmak istedim ve böyle yola çıktım.” dedi.
“GÖÇ ÇALIŞMALARINDA ERKEK AKTÖR, KADIN İSE ONUN YANINDAKİ EŞYA”
Göç çalışmalarının erkeklerden üzerinden anlatıldığı eleştirisi sunan Boz, “Göçün zorunlu ve gönüllü olduğuna dair bilgiler bize iki türünü veriyor. Gönüllü de ne kadar gönüllü? O da bir zorunluluktan kaynaklanıyor ama arkasında savaş, kıtlık, afet ve baskı yok. Göç temelinde insan hareketliliği bir mekân gibi ama, mekanın yanında sosyoekonomik kültürel ortamı da değiştirme var. Göç çalışmaları hep erkek üzerinden anlatılıyor ve aktör erkek. Bu göç meselesinde kadına erkeğin ‘valizi’ muamelesi yapılıyor. Erkeğin yanında götürdüğü eşyadan çok farkı yok. Ama görünmez koca bir kadın emeği var.” diye konuştu.
“CİNSİYET KÖRLÜĞÜNÜ AŞARAK KADINLARIN GÖZÜNDEN AKTARMAK İSTEDİM”
Boz, Dersimli kadınları neden göç meselesinin merkezine aldığını sorularına ise, “Göç çalışmaları cinsiyet körü ve toplumsal cinsiyete dokunmuyor. Bu körlüğü aşmak, görünür kılmak, bunu yaparken de tipik sosyal bilimci gibi ‘kadınlar da bunları yaşamıştır’ gibi değil, onların deneyimlerini kendi ağızlarından dinlemek ve aktarmak istedim. Bütün amacın, motivasyonun bu olduğunu söyleyebilirim. Çalışmanın kapsamını İstanbul Gülsuyu ve Bursa Kestel’deki Dersimli kadınlar olarak belirledim. Göçe tabi olan birçok kadın varken niye Dersimli kadınlar? Bir farklı dilin, farklı bir dinin içerisinde olmaları ve geçmişte sürgün ve göçü yaşamış bir deneyimleri, hafızaları var. O anlamda Dersim özel. Homojen bir topluluk ve herkes Kürt Alevi” diyerek cevap verdi.
“GÖÇÜN KADINLAŞMASININ KENDİSİ BİR VAKA”
Boz, şöyle devam etti:
“Saha çalışmasından derinlikli uzun mülakatlar yaptım. 23 yıldır da katılımcı araştırmacı olarak bunu yapıyorum. Köyde, mutfakta, yemekte, şehirde iç içe olduğum için gözlem yapma şansım çok fazla. Çok rahattım. Bana ne demek istediklerini ya da ne demek istemediklerini çok iyi biliyorum. Son 40 yılda göçün kadınlaşmasının kendisi bir vaka zaten. Göç edilen mekanla etkileşimde cinsiyetler arasında şöyle bir fark oluyor. Yabancı bir yere gittiği ve başka bir iş yapamayacağı için bur bir olgu. Kimisi de o kadar geçinemiyor ki çalışmak zorunda kalıyor. Göç edilen yerde daha çok ev kadınlaşması ve iş gücü piyasasına atılma eğilimi araştırmalarda yüzde 50 oranında görünüyor.”
(İSTANBUL)
